Als je projectontwikkelaars en architecten buiten de dorpsgrenzen houdt, krijg je schoonheid zoals in Dwarsgracht. Dat bedenk ik mij tijdens een zondagochtendwandeling in dit waterdorpje in de gemeente Steenwijkerland. De lucht is blauw, de wind slaapt nog en regenwolken bedreigen andere delen van de wereld. Een dun laagje ijs staat op de plassen, de grotere grachten liggen er als een spiegel bij. Als Dwarsgracht erin kijkt, moet het welhaast onder de indruk van de eigen schoonheid raken.

Bij het dorpshuis, waar het vanwege corona vermoedelijk al maandenlang stil is, staat een wiel. Dat herinnert aan de tijd dat Dwarsgracht een belangrijk centrum van de internationale hooi-industrie was. Het spul ging vanuit het Wiedendorpje heel Europa door. Het is nauwelijks meer voor te stellen wie op een zondag door het waterdorpje wandelt.

Het is rustig op deze zondagochtend in lockdowntijd. Ik vermoed dat het buiten de lockdown niet anders is. Hooguit in de zomer neemt de drukte toe, wanneer bootjestoeristen de grachten rond Dwarsgracht niet overslaan. Ze varen langs de pittoreske boerderijen met kameeldaken die tegenwoordig gezelschap hebben gekregen van soms wat protserige villa’s. Architecten hou je blijkbaar toch nooit helemaal buiten een dorp.

Bij de hoge brug staat traditiegetrouw een kast met spulletjes van dorpsbewoner die zich inzetten voor het landschap rond het dorp. Normaal gesproken pak je er voor een paar euro’s een jammetje mee. Nu kun je een zak walnoten pakken voor drie euro. Of een boek uit het kastje pakken, waarvoor je eventueel kunt betalen. We diepen een gedichtenbundel van Toon Hermans op en leggen twee euro neer.

Rechtsaf naar Jonen wacht het paradijs. Een aalscholver vliegt een stuk mee naar een dorpje dat nog kleiner is dan Dwarsgracht. Veel kleiner zelfs. Een stevige handvol huizen vormt Jonen. ’s Zomers kan het hier druk zijn met fietsers die het pontje oversteken. Nu zijn er meer vogels dan inwoners. En die inwoners zijn al lang niet meer actief in de turf of het riet.

Deze streek waar ooit bittere armoede heerste is tegenwoordig een lustoord voor mensen met wat meer geld in de portefeuille. Wie zondagochtend door Dwarsgracht wandelt, kan daar alleen maar begrip voor hebben. Helaas is mijn eigen dubbeltje nog niet vermenigvuldigd tot de waarde van een of meer kwartjes. Je kunt niet alles hebben in het leven.

Af en toe wandelen in Dwarsgracht maakt al veel goed.